Alergie pokarmowe – produkty uczulające nasze dzieci

Twoje dziecko dostaje swędzącej pokrzywki po zjedzeniu kilku truskawek? A może ma ataki duszności po orzeszkach ziemnych? Są to objawy występujące przy alergiach pokarmowych powodowanych przez niewłaściwą reakcję układu immunologicznego. Które produkty najczęściej uczulają nasze pociechy? Czy możemy temu przeciwdziałać? A także jaka jest różnica między alergią a nietolerancją pokarmową?

Kiedy mamy do czynienia z alergią pokarmową?

O alergii pokarmowej mówimy wtedy, gdy dochodzi do patologicznej reakcji układu odpornościowego (immunologicznego) na określony składnik pożywienia. Jest on postrzegany jako zagrożenie, którego trzeba się pozbyć. Do ataku ruszają więc przeciwciała, mające chronić organizm przed wrogim składnikiem. Alergia pokarmowa może ujawnić się w dowolnym momencie życia. W ostatnich latach zaobserwowano jednak wyraźny wzrost liczby alergików wśród dzieci do 5 lat (liczba ta uległa podwojeniu) [1].

Najbardziej uczulające produkty to … owoce, mleko, jaja, zboża

Do owoców, które wywołują najsilniejszą reakcję alergiczną zaliczają się na pewno truskawki oraz cytrusy (cytryny, pomarańcze, kiwi). Zjedzenie tych owoców przez osobę na nie uczuloną, może skutkować pokrzywką, opuchlizną języka oraz dusznościami. Co ciekawe, nie trzeba wcale zjeść owocu, aby narazić się na przykre dolegliwości. Wystarczy już styczność z osobą, która np. obierała taki owoc ze skórki. Równie silnie uczulają ryby. Dziecko też nie musi ich jeść, aby zafundować sobie biegunkę, bóle brzucha i wymioty. Już samo ich dotknięcie lub powąchanie może spowodować reakcję alergiczną.

Uczulające właściwości mleka

Wiele dzieci ma też alergię na krowie mleko, a konkretnie na występujące w nim białko. Przeważnie taka alergia ustępuje z czasem, jednak jest dość uciążliwa. Dlatego póki sama nie minie, z diety dziecka musimy całkowicie wyeliminować krowie mleko. Niestety może się okazać, że nie będziemy mogli podawać mu w zamian innego mleka – koziego, owczego czy sojowego, ponieważ one też mają silne właściwości alergizujące. Co w takim razie możemy zrobić, aby nie narazić dziecka na niedobory wapnia? Dostarczać go z innych źródeł – roślin strączkowych, mięsa, ryb, żółtek jaj czy orzechów.

Jak to jest z orzechami?

Okazuje się, że one też mogą silnie uczulać. Najbardziej niechlubną sławą wśród orzechów o alergizujących właściwościach mają orzechy arachidowe, potocznie zwane ziemnymi. Uczulone dziecko wcale nie musi zjeść ich dużo, żeby wystąpiła u niego wysypka, wodnisty katar, łzawienie oczu, kaszel czy świszczący oddech.

A z jajkami?

Silnie uczulać będzie też białko jaja kurzego. Alergia na ten produkt jest wyjątkowo uciążliwa, ponieważ jaja dodawane są do naprawdę wielu produktów – m.in. ciast, makaronów oraz pierogów.
Na niechlubnej liście produktów często uczulających nasze dzieci znajdują się też najpopularniejsze zboża, a dokładnie obecne w nich białko – gluten. Najwięcej glutenu znajdziemy w pszenicy, życie, jęczmieniu i owsie. Alergię na ten składnik diety miewają zarówno dorośli, jak i dzieci. Objawy jakie jej towarzyszą to najczęściej bóle i wzdęcia brzucha, biegunki, wymioty, wodnisty katar oraz wypryski skórne.

Alergia na gluten a celiakia

Warto zaznaczyć, że alergia na gluten nie jest tym samym co celiakia, choć wiele osób myli te dwa pojęcia. Czym jedno schorzenie różni się od drugiego? Alergia i trwała nietolerancja glutenu (celiakia) – nie są tym samym. Choć moją objawiać się w bardzo podobny sposób (bólami brzucha, wymiotami, biegunką, bólami głowy). Obie choroby mają podłoże autoimmunologiczne, ale wywołują je inne przeciwciała. Poza tym dziecko mające alergię na gluten, zacznie odczuwać przykre objawy niemal od razu po spożyciu niedozwolonego produktu, dziecko z celiakią dopiero po pewnym czasie, np. kilku dniach. Z tego powodu często nie zdajemy sobie sprawy, że objawy, które wystąpiły mają związek z dietą. Karmimy więc dziecko zakazanymi produktami, nieświadomie mu szkodząc. Alergia ma też tę właściwość, że lubi z czasem sama ustąpić. Celiakia jest chorobą, która zostanie już z dzieckiem na zawsze. Inną, równie popularną nietolerancją pokarmową jest nietolerancja laktozy, czyli cukru zawartego w mleku.
Ogromne znaczenie w diagnostyce obu nietolerancji mają badania genetyczne. W przypadku celiakii szuka się charakterystycznego układu genów: HLA-DQ2,2 i DQ2,5 oraz HLA-DQ2,8. W przypadku nietolerancji laktozy mutacji w genie LCT. Badania genetyczne są o tyle bardziej skuteczną metodą diagnozowania celiakii, że nie mogą dać fałszywego wyniku. Robiąc testy serologiczne i alergologiczne musimy niestety liczyć się z tym, że otrzymany wynik może nie odzwierciedlać rzeczywistego stanu.

Dieta eliminacyjna przy alergiach pokarmowych

Gdy dziecko ma alergię na określony składnik pokarmowy, musimy go na jakiś czas wykluczyć z jego diety. Najlepiej zastąpić go innym składnikiem (dostarczającym tych samych wartości odżywczych)[2]. Sytuacja wygląda trochę inaczej w przypadku trwałych nietolerancji pokarmowych, np. celiakii. Tutaj raz rozpoczętej diety nie wolno przerywać, ponieważ objawy choroby powrócą. Dziecko ma szansę się ich pozbyć tylko wtedy, jeśli będzie przestrzegać zaleceń żywieniowych [2]. W skomponowaniu jadłospisu dla dziecka chorującego na celiakię pomóc może dietetyk.

---

Artykuł przygotowany przez Natalię Jeziorską, www.testDNA.pl
źródła informacji:

• [1] P. Kalinowski, K. Mirosław, Wiedza rodziców na temat alergii pokarmowej występującej u ich dzieci, „Medycyna Ogólna i Nauka o Zdrowiu” 2014, t. 20, nr 1, s. 88.
• [2] M. Kaczmarski, E. Maciorkowska, J. Jastrzębska, Alergia i nietolerancja pokarmowa u dzieci. Rola diety eliminacyjnej. „Alergia, astma, immunologia”1996, 1, s. 8.

źródło zdjęcia: © valuavitaly/Depositphotos.com