Na całym świecie w związku z panującą pandemią SARS-CoV-2 ludzie, którzy mieli kontakt z chorymi lub wrócili z zagranicy, są izolowani poprzez tzw. kwarantannę. Trwa ona 14 dni, gdyż jest to czas, w którym może rozwinąć się choroba COVID-19. Zgodnie z ostatnimi zmianami odbywanie kwarantanny przez jedną osobę z gospodarstwa domowego wiąże się z odbywaniem jej przez wszystkich domowników. Warto jednak zastanowić się, jakie potencjalne skutki może przynieść kwarantanna. Poza ograniczeniem rozprzestrzeniania się wirusa – co niewątpliwie jest głównym celem – może ona mieć negatywny wpływ na nasze zdrowie psychiczne. To właśnie tym tematem zajęli się ostatnio brytyjscy naukowcy, którzy opublikowali wyniki analizy wielu publikacji na ten temat, na łamach renomowanego czasopisma naukowego The Lancet. Warto zaznaczyć, iż wnioski płynące z tej pracy mogą się odnosić nie tylko do samej kwarantanny, ale także do ograniczeń wynikających z akcji takich jak #zostanwdomu.
Spis treści
Stresory, czyli co nas stresuje podczas kwarantanny?
Niewątpliwie sama w sobie, kwarantanna, czy też każde inne ograniczenie możliwości przemieszczania się i kontaktu z otoczeniem, może wpływać na nasze zdrowie psychiczne. Z tego powodu warto przyjrzeć się czynnikom, które potęgują uczucie stresu. Jednymi z pierwszych na liście są czas kwarantanny oraz frustracja wynikająca z konieczności podporządkowania się przepisom. Wśród kolejnych czynników mogących nas stresować podczas odbywania kwarantanny znalazły się:
- Lęk przed zachorowaniem;
- Straty finansowe związane z brakiem pracy (zarówno te faktyczne, jak i przewidywane);
- Braki w zaopatrzeniu (np. braki żywności, czy środków higienicznych);
- Przedłużające się uczucie nudy lub przeciwnie, nadmierna ilość obowiązków.
Co ciekawe, to zarówno lęk, jak i nuda są jednymi z najczęściej odczuwanych podczas kwarantanny uczuć. Można więc powiedzieć, że w ten sposób tworzy się takie małe samonapędzające się błędne koło… Jak go przerwać?
Czynniki łagodzące skutki kwarantanny
Bardzo ważny jest fakt, iż dobrowolna kwarantanna (a więc również ograniczenie do minimum aktywności w ramach akcji #zostanwdomu) wywoływała w zdecydowanej większości przypadków mniejszy stres oraz mniej powikłań. Ponadto pomocnymi czynnikami podczas okresu kwarantanny było stosowanie konkretnych, wcześniej wyjaśnionych procedur, zapewnienie podstawowych potrzeb życiowych oraz nieprzedłużanie okresu przymusowego pobytu w domu.
Czego się boimy? Czyli najgroźniejsze skutki kwarantanny
Warto zauważyć, iż Brytyjczycy opublikowali swoją pracę nie bez powodu w dniu 14 marca 2020 roku, a więc de facto na progu rozwoju pandemii w ich kraju. Celem tej publikacji było zwrócenie uwagi na negatywne skutki, jakie mogą wynikać z nadmiernych ograniczeń nałożonych przez państwo, a całość miała prawdopodobnie uzasadniać ich początkowy sposób postępowania (czyli brak ograniczeń). Z zebranych w pracy danych jednoznacznie wynikało, iż największy odsetek osób poddanych kwarantannie z powodu epidemii skarżyło się na zaburzenia emocjonalne – przede wszystkim lęk i smutek. Towarzyszyły im obniżenie nastroju, objawy depresji, a nawet zespołu stresu pourazowego. Autorzy zwrócili uwagę również na fakt, iż w jednej z analizowanych przez nich prac pewien niewielki odsetek osób poddanych kwarantannie wyraził pozytywne emocje takie jak radość i uspokojenie. Nie da się jednak ukryć, iż zdecydowanie dominowały te negatywne, wśród których często znajdowały się agresja, czy bezsenność.
Kwarantanna – dobra czy zła?
Niestety, nie da się jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie. Warto jednak zauważyć, iż rekomendacje Światowej Organizacji Zdrowia jasno mówią o możliwie jak największym ograniczeniu aktywności poza domem. Anglicy, którzy prawdopodobnie bardzo obawiali się skutków kwarantanny, również zdecydowali się na jej wprowadzenie – w momencie, kiedy z powodu choroby COVID-19 zmarło w ich kraju ponad 200 obywateli. Tak naprawdę zasadność stosowania tych wszystkich ograniczeń będzie można ocenić po zakończeniu pandemii – z punktu widzenia statystyk i danych.
W związku z panującą na świecie pandemią wirusa SARS-CoV-2 prowadzone jest przez pracowników Katedry i Kliniki Psychiatrii w Tarnowskich Górach badanie naukowe dotyczące jej wpływu na zdrowie psychiczne Polaków. W związku z tym bardzo prosimy o wypełnienie poniższej ankiety:
https://forms.gle/jW6csh9TghjtEcKQ9
Z góry dziękujemy za poświęcony czas i zaangażowanie!
Od redakcji:
Informacje o tematyce medycznej prezentowane w artykule mają charakter poglądowy, nie mogące zastąpić profesjonalnej porady lekarskiej. W tym celu należy udać się do lekarza internisty lub lekarza o konkretnej specjalizacji. Artykuł ma charakter informacyjny – w razie problemów ze zdrowiem nie wahaj się w podjęciu decyzji o konsultacji lekarskiej.
- [1] Brooks, Sam & Webster, Rebecca & Smith, Louise & Woodland, Lisa & Wessely, Simon & Greenberg, Neil & Rubin, Gideon. (2020). The psychological impact of quarantine and how to reduce it: rapid review of the evidence. The Lancet. 395. 10.1016/S0140-6736(20)30460-8.
- [2] COVID-19 Strategies, Plans and Operations update 14 April 2020 – World Health Organization, (dostęp dnia: 17.04.2020)
