Syndrom widzenia komputerowego oznaczany skrótem CVS (Computer Vision Syndrome) jest to zespół problemów ze wzrokiem, spowodowany codziennym wielogodzinnym spędzaniem czasu przed ekranem komputera lub innego urządzenia. Warto zaznaczyć, iż natężenie objawów CVS (takich jak uczucie suchości oczu, obniżenie ostrości widzenia czy bóle głowy) jest bezpośrednio związane z czasem spędzanym przed ekranem komputera i zmniejsza produktywność w pracy. CVS coraz częściej dotyczy również dzieci.
Spis treści
Przyczyny syndromu widzenia komputerowego
Z powodu gorszego kontrastu, gorszej ostrości tekstu i występowania refleksów podczas pracy na komputerze nasze oczy dużo bardziej się męczą niż podczas czytania z papierowych kartek. W celu odpowiedniego wyostrzenia obrazu podczas czytania z ekranu, oczy stale są narażone na duże napięcia. Co ciekawe, badania na zlecenie firmy Microsoft, wykazały, że najlepsza dla nich czcionką jest Verdana o wielkości między 10 a 12.
Przyczyn syndromu widzenia komputerowego jest bardzo dużo. Nie da się wyodrębnić jednej, konkretnej przyczyny, która byłaby tą „główną”. Wszystkie natomiast składają się na to, że nasz wzrok ulega znacznemu pogorszeniu po długiej codziennej pracy przed komputerem. Do czynników tych należą:
- złe oświetlenie i refleksy świetlne na ekranie;
- nieodpowiednia odległość oczu od ekranu;
- zła postawa przed komputerem (garbienie się powoduje zmianę kąta widzenia, co również wpływa niekorzystnie na wzrok);
- obecność nieskorygowanej wady wzroku (powoduje szybsze i bardziej zintensyfikowane odczuwanie objawów CVS);
- zapominanie o mruganiu, brak odpoczynku dla oczu.
Objawy i diagnostyka syndromu widzenia komputerowego
W diagnostyce CVS bardzo ważny jest wywiad przeprowadzony z pacjentem oraz dolegliwości, z którymi się zgłasza. Najczęstszymi objawami syndromu widzenia komputerowego są:
- bóle głowy,
- utrata ostrości widzenia (zamglenie i rozmazanie obrazu),
- napięcie i zmęczenie oczu,
- podwójne widzenie i światłowstręt,
- znaczne przekrwienie oczu,
- uczucie suchości i pieczenia oczu oraz ból,
- drżenie gałek ocznych,
- bóle ramion i szyi.
Warto zaznaczyć, że oprócz charakterystycznego wywiadu ukierunkowanego na dużą liczbę godzin spędzanych każdego dnia przed komputerem, należy wypytać pacjenta o przyjmowane leki, warunki bytowe, czy ogólny stan zdrowia, gdyż objawy CVS mogą być również objawami zupełnie innych chorób (jak np. zespół Sjogrena). Badanie przedmiotowe przeprowadzone przez lekarza okulistę powinno się odbyć według standardów PTOO (Polskiego Towarzystwa Optometrii i Optyki). Prawidłowo przeprowadzone badanie powinno dać odpowiedź, czy obecne u pacjenta objawy wynikają z syndromu widzenia komputerowego.
Zapobieganie i leczenie CVS
Nie od dziś wiadomo, że lepiej zapobiegać niż leczyć. Szczególnie, że leczenie CVS opiera się na technikach zmniejszających objawy. W przypadku zespołu widzenia komputerowego wystarczy zastosować się do bardzo prostych i intuicyjnych zasad. Jeśli zależy to od nas – warto dostosować odpowiednio miejsce pracy. Jeśli jednak nie jest to możliwe, należy zadbać o podstawowe zasady „higieny oczu”.
Soczewki kontaktowe i okulary w korekcji CVS
Bardzo dobrym rozwiązaniem problemu zespołu widzenia komputerowego jest zapisanie przez lekarza okulistę specjalnych okularów (np. okularów biurowych) lub soczewek kontaktowych do pracy przy komputerze. W chwili obecnej dostępnych jest wiele nowoczesnych rozwiązań, korygujących różne wady wzroku z zastosowaniem dodatkowej powłoki antyrefleksyjnej. Pozwalają one wyostrzyć obraz na ekranie komputera zmniejszając wysiłek oczu. Jeśli chodzi o soczewki, zaleca się używanie nowoczesnych soczewek silikonowo-hydrożelowych i ich częstą wymianę.
Ćwiczenia dla poprawy funkcjonowania oczu
Warto również polecić pacjentowi dobre, sprawdzone metody zapobiegania objawom CVS. Należą do nich wymuszanie częstego mrugania powiekami, a także stosowanie się do metody 20/20/20, która polega na spoglądaniu co 20 min na przedmioty oddalone o ok. 20 stóp (6 m) przez 20 s i inne ćwiczenia oczu. Jeśli w dalszym ciągu występuje uczucie suchości oczu, pomóc mogą preparaty sztucznych łez.
Odpowiednie warunki do pracy wzrokowej
Bardzo ważny jest również aspekt dotyczący stanowiska pracy. Nie od dziś wiadomo, że ergonomiczne stanowisko oznacza szybką i sprawną pracę. Poza tym wpływa na jakość naszego wzroku. Samo w sobie stanowisko to jednak tylko część sukcesu. Należy bowiem zaznaczyć, iż równie ważna jest pozycja w jakiej pracujemy przy komputerze. Wyprostowana sylwetka, kąt prosty między plecami i nogami, a także odpowiednia odległość (50-70 cm) twarzy od ekranu, to tylko niektóre wyznaczniki dobrej postawy do pracy przed komputerem.
Istotne fakty o syndromie widzenia komputerowego
W przypadku, gdy do lekarza zgłasza się rodzic z dzieckiem, koniecznie należy uświadomić mu czym jest CVS i jak temu zapobiegać. Nie jest tajemnicą, iż znacznie pomaga ograniczenie czasu spędzanego przez dziecko przy komputerze i innych urządzeniach.
Prawdą jest, że w dzisiejszych czasach komputery i inne urządzenia typu tablet czy smartfon są wszechobecne. Wystarczy jednak zoptymalizować stanowisko naszej pracy, robić przerwy odrywając wzrok od ekranu, dostosować jasność ekranu i regularnie zgłaszać się do okulisty, aby znacznie zmniejszyć ryzyko wystąpienia syndromu widzenia komputerowego.
Od redakcji:
Artykuł przygotowany przez zespół optometrystów, odpowiedzialnych za Poradnik Optometrysty KODANO. Informacje o tematyce medycznej prezentowane w artykule mają charakter poglądowy, nie mogące zastąpić profesjonalnej porady lekarskiej. W tym celu należy udać się optometrysty lub okulisty.
- [1] Syndrom widzenia komputerowego – Optyka, strony 40-41
- [2] How computer glasses can ease digital eye strain – AllAboutVision.com