Gen APO4 – ten sam, który przyczynia się do Alzheimera – sprzyja również rozwojowi chorób układu krwionośnego. U posiadaczy genu APOE4 cholesterol wchłania się dużo szybciej, w porównaniu z osobami nieposiadającymi tego genu. Jak wiadomo wysoki poziom cholesterolu wiąże się natomiast z wyższym ryzykiem wystąpienia choroby niedokrwiennej serca, udaru, cukrzycy i miażdżycy. Badając się na obecność genu APOE4 możemy więc nie tylko uniknąć Alzheimera, ale też problemów z sercem.
Spis treści
W jaki sposób gen APOE4 podnosi cholesterol i sprzyja chorobie Alzheimera?
Gen APOE4 jest głównym nośnikiem cholesterolu w mózgu. Za sprawą tego genu znajdujący się w pożywieniu cholesterol dużo łatwiej przenika też z przewodu pokarmowego do organizmu. Stąd u posiadaczy genu APOE4 większe ryzyko schorzeń układu sercowo-naczyniowego.
Cholesterol zwiększa z kolei produkcję beta-amyloidu – białka, którego odkładanie się w mózgu prowadzi właśnie do rozwoju choroby Alzheimera. W efekcie w mózgu chorego tworzą się blaszki amyloidowe (tzw. blaszki starcze). Ich obecność prowadzi do zaniku komórek nerwowych, a tym samym do powolnego zaniku mózgu, tak charakterystycznego dla choroby Alzheimera. Ale skąd właściwie mamy wiedzieć, że u nas lub u bliskiej nam osoby rozwija się Alzheimer?
Jak przebiega choroba Alzheimera?
Pierwsze objawy choroby są na tyle delikatne, że najczęściej ich nie zauważamy. Chora osoba wydaje się nieco bardziej roztargniona, ma chwilowe zaburzenia pamięci, kładzie przedmioty w różnych miejscach, a potem nie potrafi ich odnaleźć. Do tego dochodzi lekka zmiana osobowości. Z czasem chory zaczyna mieć jednak problemy z przypomnieniem sobie wydarzeń z niedalekiej przeszłości, traci wątek w trakcie rozmowy, gubiąc przy tym słowa. Nie orientuje się w rzeczywistości, nie potrafi wskazać aktualnej godziny i daty, zapomina własnego adresu zamieszkania. Najbardziej dramatyczny moment następuje wtedy, gdy chory przestaje rozpoznawać swoje dzieci, wnuki i przyjaciół, a nawet samego siebie.
Osoby dotknięte chorobą Alzheimera z czasem wycofują się z życia towarzyskiego i porzucają wcześniejsze zainteresowania. Coraz bardziej widoczna staje się również zmiana osobowości – człowiek dotknięty chorobą Alzheimera, z osoby spokojnej i opanowanej, może stać się agresywny. Części chorych zdarza się mieć również urojenia.
W zaawansowanym stadium chory nie jest w stanie samodzielnie się ubrać, umyć, przeczytać ani napisać czegokolwiek. Traci kontakt z otoczeniem i nie panuje nad własnym ciałem. Wymaga więc stałej opieki ze strony najbliższych.
Choroba Alzheimera – czy stanie się chorobą cywilizacyjną?
Szacuje się, że choroba Alzheimera dotyka 1 na 100 osób powyżej 65 roku życia [1]. Według WHO do 2050 roku w tym wieku na Alzheimera będzie już chorować już 132 miliony osób [2]. To zjawisko da się wytłumaczyć w dość prosty sposób. Żyjemy coraz dłużej, a społeczeństwo się starzeje. Nie dziwi więc fakt, że z roku na rok odsetek osób dotkniętych chorobą Alzheimera będzie coraz większy. Szansa, że schorzenie to dotknie właśnie nas jest naprawdę spora. Czy możemy się przed nim ustrzec?
Chcesz uniknąć Alzheimera i problemów z sercem? Jedz zdrowo i ćwicz pamięć
Głównym źródłem cholesterolu są przede wszystkim tłuste pokarmy – mięso, sery, tłuste mleko, masło, wędliny, słodycze czy posiłki typu fast food. Jeśli więc nie chcemy narażać swojego organizmu na nadmierne gromadzenie się cholesterolu, powinniśmy wyeliminować te produkty z diety albo przynajmniej znacznie ograniczyć ich spożycie. Utrzymaniu prawidłowego poziomu cholesterolu sprzyja również aktywność fizyczna. Chcąc zachować serce w dobrej kondycji i uchronić się przed Alzheimerem, pamiętajmy więc o regularnych spacerach czy basenie. Jeśli nie chcemy, aby dopadł nas Alzheimer, powinniśmy też oczywiście ćwiczyć nasz umysł – stawiając przed sobą trudne do rozwiązania problemy, czytając czy ucząc się nowych rzeczy. Nawet rozwiązując krzyżówki czy proste łamigłówki, poprawiamy kondycję mózgu.
Test genetyczny przy określeniu predyspozycji do Alzheimera i chorób układu krążenia
Wykonując badanie genetyczne na obecność genu APOE4, możemy dowiedzieć się, czy jesteśmy obciążeni ryzykiem wystąpienia choroby Alzheimera. Zarówno, jeśli chodzi o postać sporadyczną (występującą w ok. 90% przypadków), jak i rodzinną (obecną u ok. 10% chorych) [3]. Zdając sobie sprawę z czyhającego zagrożenia, możemy wdrożyć środki zapobiegawcze – np. zmienić dietę, zadbać o kondycję ciała i umysłu. Po pierwsze skorzysta na tym nasze serce i cały układ krwionośny, po drugie być może uchronimy się przed chorobą Alzheimera albo chociaż spowolnimy jej postęp.
Artykuł przygotowany przez Natalię Jeziorską, www.testDNA.pl
źródła informacji:
- [1] A. Kowalska, Genetyka zespołów otępiennych. Część 3: podłoże molekularne wieloczynnikowego dziedziczenia postaci sporadycznej choroby Alzheimera, „Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej” 2009, t.63, s. 578.
- [2] M. Prince et al., World Alzheimer Report 2015:The Global Impact of Dementia: An analysis of prevalence, incidence, cost and trends, 2015, http://www.worldalzreport2015.org/downloads/world-alzheimer-report-2015.pdf [dostęp: 27.01.2018].
- [3] S. Hoyer, Brain glucose and energy metabolism abnormalities in sporadic Alzheimer disease. Causes and consequences: an update, „Experimental Gerontology” 2009, vol. 35, issues 9-10, p.1363-1372.
źródło zdjęcia: ©dolgachov/123rf.com