Z jakimi wrodzonymi wadami wzroku mamy do czynienia?

Istnieje wiele wad, z którymi dziecko może się urodzić. Oczywiście należą do nich również wady wzroku. Warto zaznaczyć, iż każdą z nich należy szybko zdiagnozować, aby móc wdrożyć odpowiednie leczenie. Niestety, niektóre z wad wrodzonych pozostają z nami do końca życia.

Rozwój narządu wzroku

Aby mieć świadomość jakie wady wzroku, szczególnie wrodzone, mogą wystąpić u dzieci, należy prześledzić rozwój narządu wzroku oraz zastanowić się co i na jakim etapie życia będzie stanowiło niepokojącą nieprawidłowość. 

Najpopularniejsze wady wzroku

Niektóre ze znanych wad wzroku mogą występować w dwóch postaciach – nabytej i wrodzonej. Z reguły tą drugą postać jest zdecydowanie trudniej leczyć. Z tego powodu szczególnie ważne jest to, aby jak najszybciej zidentyfikować taką wadę.

Astygmatyzm

Astygmatyzm jest wadą, której istota tkwi w nieprawidłowym kształcie rogówki. W efekcie chora osoba uzyskuje niewyraźną wizję. Niemniej jednak tę wadę wzroku można zniwelować poprzez stosowanie specjalnie dobranych okularów lub soczewek kontaktowych.

Zaćma

Zaćma wrodzona rozwija się przede wszystkim u dzieci urodzonych przez matki, które w czasie ciąży chorowały na różyczkę. Objawia się ona nadwrażliwością na światło, osłabieniem ostrości widzenia, czy uzyskiwaniem wyblakłego, pożółkłego obrazu. Bardzo ważne jest, aby wadę tę wykryć i leczyć jak najszybciej, gdyż wrodzona katarakta może prowadzić nawet do ślepoty.

Jaskra

Najbardziej charakterystycznym objawem tej choroby jest podwyższone ciśnienie śródgałkowe, jednak diagnoza opiera się na szeregu innych badań – w tym badaniu pola widzenia, gdyż w jaskrze dochodzi do stopniowej utraty widzenia peryferyjnego. Póki co główna metoda leczenia tej choroby polega na zakrapianiu oczu specjalnymi kroplami, których zadaniem jest obniżanie ciśnienia śródgałkowego.

Krótkowzroczność

Fizjologicznie dziecko rodzi się z dalekowzrocznością, jednak po kilku latach wada ta, wynikająca ze stosunkowo małej wielkości gałki ocznej, ulega wyrównaniu. Jeśli jednak u małego dziecka występuje krótkowzroczność (czyli oko jest za duże), to taka wada sama nie ustępuje, a zazwyczaj się powiększa wraz ze wzrostem dziecka. Taką wadę należy korygować stosując odpowiednie okulary lub soczewki kontaktowe, a po stabilizacji wady można rozważyć zabieg laserowy.

Pozostałe wady wrodzone wzroku

Proces rozwoju oczu jest niezwykle skomplikowany i składa się w wielu etapów. Na każdym z nich może zadziałać czynnik uszkadzający, a w efekcie dojść do powstania wady wrodzonej zwanej również wadą rozwojową. Oczywiście można znaleźć całkiem sporo publikacji opisujących wiele różnych, rzadkich wad wrodzonych oczu – głównie polegających na niewykształceniu lub błędnym wykształceniu określonych struktur oka. Warto zaznaczyć, iż tego typu wady są bardzo trudne do leczenia. Jednymi z nieco częściej występujących wad są:

Aniridia

Aniridia to wada, która polega na braku tęczówki lub występowaniu jej w szczątkowej formie. Z tego powodu do oka trafia za dużo światła, co wywołuje światłowstręt. Beztęczówkowość może występować rodzinnie, czasem jest związana z zespołem wad WAGR (guz Wilmsa, aniridia, wady układu moczowo-płciowego i upośledzenie umysłowe). W celu zmniejszenia dyskomfortu, powodowanego nadmierną ilością światła, stosowane są specjalne soczewki ze sztuczną tęczówką oraz okulary przeciwsłoneczne.

Coloboma

Coloboma, czyli szczelina, może dotyczyć każdej struktury w oku, zarówno powieki, tęczówki, siatkówki, jak i soczewki, a nawet nerwu wzrokowego. Szczelina oka powstaje przez niecałkowite zamknięcie płodowych struktur oka. Objawy zależą od stopnia uszkodzenia oka, od niewielkich zmian estetycznych do odcinkowej ślepoty (w przypadku szczeliny nerwu wzrokowego). Szczelina oka najczęściej jest izolowaną wadą, jednak czasami jest składową zespołu wad.

Mikroftalmia

Mikroftalmia, czyli małoocze, może dotyczyć jednego lub obu oczu. Powstaje w czasie życia płodowego z powodu defektu genetycznego lub chorób, które przechodziła matka w czasie ciąży. Takiej wadzie mogą towarzyszyć inne wady oczu, które stwierdzi lekarz okulista podczas badania. Wady refrakcji spowodowane małooczem powinny być korygowane okularami lub soczewkami.

Anoftalmia

Anoftalmia, czyli bezocze, to wada spowodowana brakiem rozwoju oka na wczesnym etapie. Zaburzenie ma często podłoże genetyczne (wtedy dość często jest składową zespołu wad wrodzonych), chociaż czasami może również być związane z zakażeniami wewnątrzmacicznymi lub innymi nieprawidłowościami w przebiegu ciąży. W przypadku bezocza możliwe jest umieszczenie protezy oka.

Podsumowanie

Wady wrodzone mogą dotyczyć praktycznie każdej struktury obecnej w ciele człowieka. Ze względu na to, iż proces rozwoju oczu jest niezwykle skomplikowany – może dojść do wielu bardzo różnych wad rozwojowych. Wady te występują relatywnie rzadko, jednak jeśli już się pojawią – należy szybko zgłosić się do specjalisty w zakresie okulistyki dziecięcej.

---

Od redakcji:

Artykuł przygotowany przez zespół optometrystów, odpowiedzialnych za Poradnik Optometrysty KODANO. Informacje o tematyce medycznej prezentowane w artykule mają charakter poglądowy, nie mogące zastąpić profesjonalnej porady lekarskiej. W tym celu należy udać się optometrysty lub okulisty.

źródła informacji:

• [1] Wrodzone wady wzroku – WP abcZdrowie
• [2] Postępowanie w krótkowzroczności u dzieci – Medycyna Praktyczna dla pacjentów
• [3] Wrodzony brak tęczówki (beztęczówkowość) – Medycyna Praktyczna dla pacjentów
• [4] Małoocze – mikroftalmia – Medycyna Praktyczna dla pacjentów