Choroba hemoroidalna należy do najczęstszych przypadłości proktologicznych – dotyczy niemal 4% populacji osób dorosłych, a po 50-tym roku życia około 50%. Publikowane dane wykazują, że 1 na 100 wszelkiego rodzaju porad udzielanych przez lekarzy rodzinnych, dotyczy choroby hemoroidalnej. Obecnie ta przypadłość zaliczana jest do chorób cywilizacyjnych.
Czym są hemoroidy?
Hemoroidy stanowią część organizmu – ich rolą jest utrzymywanie szczelności odbytu. Dopiero w przypadku, gdy zaczynają się powiększać, przybierają dokuczliwą formę żylaków odbytu i wymagają leczenia.
Hemoroidy, nazywane również żylakami odbytu oraz guzkami krwawniczymi, tworzą się w ostatnim odcinku jelita grubego. Powstające guzki mają postać nabrzmiałych i rozszerzonych żył. Przebieg nieleczonej choroby hemoroidalnej jest procesem długotrwałym, a występowanie objawów może się zmniejszać bądź zwiększać w zależności od stopnia zaawansowania.
Na powstawanie żylaków odbytu ma wpływ wiele czynników, należą do nich:
- siedzący tryb życia
- otyłość
- chroniczne zaparcia
- ciąża i naturalny poród
- choroby okolic odbytu
- zła dieta (uboga w błonnik)
- mała aktywność fizyczna
- stres
Ponadto:
- wraz z wiekiem dochodzi do zanikania tkanki łącznej, która jest odpowiedzialna za właściwe umocowanie hemoroidów do leżących głębiej mięśni zwieraczy odbytu (luźno położone hemoroidy zaczynają uwypuklać się do kanału odbytu i sprzyjać stopniowemu rozwojowi choroby).
- wzrost napięcia bądź przerost mięśnia zwieracza wewnętrznego odbytu powoduje rozwój objawowych hemoroidów (podczas parcia dochodzi do rozciągania splotów żylnych tworzących hemoroidy w obecności nierozciągliwego mięśnia zwieracza).
- przyczyną powstawania hemoroidów może być obrzęk oraz nadmierny napływ krwi do splotów żylnych tworzących żylaki wewnętrzne (potwierdza to fakt zanikania hemoroidów po zamknięciu tętniczek doprowadzających krew).
Najczęstszymi objawami hemoroidów są:
- krwawienie,
- świąd w okolicy odbytu,
- ból w okolicy odbytu,
- wypadanie guzka,
- nietrzymanie gazów oraz stolca.
Ważne!
Podobne objawy jak przy hemoroidach, towarzyszą także nowotworom jelita grubego, dlatego tak istotna jest w procesie leczenia diagnostyka. Lekarz proktolog zanim rozpocznie leczenie (więcej o leczeniu hemoroidów), poprzedza je badaniem wziernikiem (rektoskopia bądź anoskopia).
Choroba hemoroidalna dzieli się na stadia:
I. Hemoroidy nie są wyczuwalne ani widoczne na zewnątrz. Sporadycznie pojawiają się jasnoczerwone krwawienia.
II. Guzki mogą wypadać w trakcie parcia, jednakże same się chowają.
III. Guzki wypadają już nie tylko podczas parcia, ale także podczas wysiłku fizycznego. Dodatkowo pojawia się swędzenie oraz ból.
IV. Wzmożone objawy jak w stadium III, dochodzi do tego sączenie oraz możliwość nietrzymania stolca.
Dlaczego nie warto zaniedbywać pierwszych objawów?
Żylaki odbytu należą do wstydliwych przypadłości. Osoba dotknięta chorobą zwleka z pójściem do lekarza. Specjaliści radzą, aby w przypadku zauważenia niepokojących objawów jak najszybciej zgłosić się do proktologa. Choroba zaniedbana bądź źle leczona może spowodować poważne problemy i potrzebę radykalnego działania. Odpowiednio wcześnie rozpoczęte leczenie może temu zapobiec.
Ważne! 90% pacjentów nie wymaga interwencji chirurgicznej. Wystarczy zastosowanie terapii zachowawczej oraz instrumentalnej. Jedynie pacjenci z tzw. IV stadium choroby wymagają zabiegu chirurgicznego.
Leczenie zachowawcze stosuje się zazwyczaj w dwóch pierwszy stadiach chorobowych. Należy do niego:
- Leczenie farmakologiczne polega na łagodzeniu i wykluczaniu uciążliwych objawów poprzez stosowanie m.in. leków przeciwzapalnych, przeciwobrzękowych, przeciwbakteryjnych.
- Odpowiednia dieta bogata w błonnik roślinny, który przeciwdziała powstawaniu żylaków odbytu. Ponadto błonnik także dobrze działa na perystaltykę jelit, zapobiega zaparciom, zapewnia prawidłowy poziom dobroczynnych bakterii jelitowych. Ważne jest również picie odpowiedniej ilości płynów (2,5 litra dziennie).
- Medycyna naturalna, a w niej korzystanie z ziół w postaci herbaty, naparów, okładów, nasiadów (m.in. kasztanowiec zwyczajny, krwawnik, pospolity, ziarnopłon wiosenny).
Leczenie instrumentalne
Polega na podwiązaniu żylaków odbytu bądź zmniejszeniu ich ukrwienia. Zabiegi wykonuje się ambulatoryjnie. Należą do nich:
- skleroterapia,
- kroterapia,
- elektrokoagulacja,
- fotokoagulacja,
- podkłucie tętnic hemoroidalnych ((DGHAL),
- terapia zespolona (zakładanie gumowych podwiązek),
- laseroterapia.
Do najbardziej znanych procedur leczenia operacyjnego należy metoda Milligana-Morgana (hemoroidektomia otwarta) polegająca na wycięciu guzka i podwiązaniu naczyń przyczyniających się do jego powstania.
Profilaktyka w chorobie hemoroidalnej
Najlepiej do choroby hemoroidalnej nie dopuścić. Ważna jest profilaktyka – odpowiednia dieta uboga w tłuszcze zwierzęce oraz białka, a bogata w błonnik (dieta wysokobłonnikowa), który wpływa na pracę jelit. Ponadto aktywność fizyczna, regularne wypróżnianie, noszenie odpowiedniej bielizny (100% bawełny), a także odpowiednia higiena okolic odbytu.
Źródła: G. Krasowski, M. Kruk „Hemoroidy”, Wydawnictwo Lekarskie PZWL 2005 rok, W. Noszczyk „Żylaki i inne choroby żył”, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005 rok, czytelniamedydyczna.pl
Zdjęcia: Flickr.com